Hoe ontstaat het? Ontwrichting van de knieschijf wordt in de medische wereld patella luxatie genoemd. Het kan voorkomen bij alle hondenrassen en in zeldzame gevallen ook bij de kat. Een symptoom van knieschijfontwrichting is het af en toe wippen met één achterpoot. Deze wordt tijdens het wandelen plots opgetrokken en in de lucht gedragen. Na meerdere stapjes klikt de knieschijf meestal weer op zijn plaats en kan de patiënt weer normaal wandelen (zie filmpje beneden). Er bestaan twee vormen van knieschijfontwrichting. De eerste, eerder zeldzaam, is een traumatische vorm die we zien na een ongeval. Deze vorm kan bij elk dier voorkomen. De meest voorkomende vorm is de erfelijke. Deze wordt voornamelijk gezien bij rassen als de Yorkshire terriër, de Pekinees, de Maltezer en de Poedel; de kleinere gezelschapshonden. Toch zien we deze vorm ook bij grotere rassen als de Euraziër, de Flatcoated retriever, de Pyrenese berghond en andere.
Waarom kan een knieschijf ontwrichten? Omdat de groeve waarin de knieschijf glijdt niet diep genoeg is, waardoor ze makkelijk uit haar bedding wipt Omdat de zijdelingse ophangbanden (het zogenaamd retinaculum) te lang zijn. Een derde reden hangt samen met de aanhechting van de rechte band op het onderbeen. Als men het been aan de voorkant bekijkt, moet de lijn die door het midden van het dijbeen en het onderbeen loopt de knieschijf in twee gelijke helften verdelen. Als het onderbeen echter teveel naar binnen gedraaid is, zal de aanhechting van de rechte band teveel naar binnen staan waardoor de knieschijf helemaal aan de binnenzijde ligt van deze theoretische rechte lijn. Daardoor zal deze makkelijk uit haar bedding klikken, zelfs als deze mooi diep is.
De behandeling van patella luxatie is chirurgisch. Als men te lang wacht met de ingreep zijn meerdere complicaties te voorspellen: De voorste kruisband wordt overbelast en heeft een verhoogde kans op scheuren. Er kan artrose ontstaan. De onderzijde van de knieschijf wordt helemaal afgevijld; zo ziet het er dan ook uit; alsof men met een stuk ruw schuurpapier of met een vijl het kraakbeen heeft weggeschraapt. Zo'n knieschijf veroorzaakt veel pijn en herstelt nooit meer volledig. Bij Dierenkliniek Op De Diek voert Dierenarts J. Franken de orthopedische operaties uit. Door middel van draadjes en pinnen worden de gewrichten verstevigd.